Kháng kháng sinh (AMR) là một trong những thách thức y tế toàn cầu nghiêm trọng nhất thế kỷ 21. Việt Nam hiện nằm trong nhóm các quốc gia có tỷ lệ vi khuẩn kháng carbapenem và MRSA cao hàng đầu thế giới, với nguy cơ bùng phát dịch khuẩn kháng thuốc tại bệnh viện luôn hiện hữu.
Tài liệu này do TS.BS. Trương Thiên Phú biên soạn, tập trung vào hai nội dung chính:
Xu hướng kháng thuốc tại Việt Nam và thế giới.
Hoạt động phối hợp trong ứng phó đợt bùng phát vi sinh vật kháng thuốc.
1. Xu hướng đề kháng kháng sinh
Theo số liệu từ 13–16 bệnh viện trong dự án VINARES (2012–2017), tỷ lệ vi khuẩn Gram âm đa kháng như Acinetobacter baumannii, Pseudomonas aeruginosa, E. coli, Klebsiella pneumoniae đều ở mức rất cao, trong đó CRE-K. pneumoniae tại Việt Nam đứng thứ 3 toàn cầu (30–40%).
Việt Nam cũng là khu vực có tỷ lệ MRSA cao thứ 3 thế giới (dữ liệu 2019, Lancet).
Các tác nhân như Candida auris, VRE, ESBL và những vi sinh vật đa kháng (MDROs) đang được WHO và CDC xếp loại “mối đe dọa khẩn cấp”.
2. Hậu quả của nhiễm trùng do MDROs
Nhiễm trùng do vi khuẩn kháng thuốc gây ra:
Khó khăn trong điều trị, giảm hiệu quả của kháng sinh.
Kéo dài thời gian nằm viện, tăng chi phí y tế.
Tăng tỷ lệ tử vong, đặc biệt ở bệnh nhân ICU, bệnh nhân ung thư, hoặc người suy giảm miễn dịch.
3. Hoạt động phối hợp ứng phó bùng phát
Tài liệu nhấn mạnh sự phối hợp đa ngành giữa:
Khoa Vi sinh: xác định kiểu hình, kiểu gene kháng thuốc để tìm nguồn lây.
Khoa Kiểm soát nhiễm khuẩn (KSNK): điều tra môi trường, giám sát thực hành, phát hiện đường lây truyền.
Khoa Lâm sàng: đánh giá nguy cơ tử vong, nguy cơ lan rộng trên bệnh nhân nặng.
Nhà chức trách y tế: hỗ trợ dịch tễ học, giải trình tự gene, trao đổi thông tin liên viện và quốc tế.
Đặc biệt, tài liệu minh họa tình huống thực tế với bùng phát Burkholderia cepacia complex tại một số cơ sở y tế, cho thấy khó khăn trong xác định nguồn lây (nước, dung dịch khử khuẩn, không khí…) và nhấn mạnh tầm quan trọng của giám sát vi sinh – môi trường kết hợp.
4. Nguyên tắc ứng phó theo WHO
WHO đề xuất 10 bước ứng phó bùng phát AMR: từ nhận biết, xác định ca bệnh, điều tra dịch tễ, khoanh vùng, thu thập dữ liệu, áp dụng biện pháp kiểm soát, đến đánh giá và rút kinh nghiệm.
5. Thông điệp chính
Đề kháng kháng sinh đang tăng nhanh, đặc biệt với nhóm carbapenem.
Việc phát hiện bùng phát không quá khó, nhưng xác định nguồn lây và kiểm soát hiệu quả lại vô cùng phức tạp.
Ứng phó thành công đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa vi sinh, KSNK, lâm sàng và các cơ quan quản lý y tế.
📖 Đây là một tài liệu quan trọng dành cho:
Các khoa KSNK, vi sinh, hồi sức – cấp cứu tại bệnh viện.
Lãnh đạo y tế trong xây dựng hệ thống giám sát và đáp ứng dịch bệnh.
Các nhà hoạch định chính sách và quản lý chương trình AMR tại Việt Nam.
- Đăng nhập để gửi ý kiến
